Table of Contents Table of Contents
Previous Page  12 / 274 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 12 / 274 Next Page

11

Сапар Ысқақұлы «Халықаралық туризм және спорт»

Академиясының академигі:

«МЕН КЕЗБЕЙМІН, НЕСІБЕМ КЕЗЕДІ»

Айрықша сырлы сұхбатымызды бастамас

бұрын Сапар Ысқақұлы жайлы басылым оқырман-

дарына қысқаша мағлұмат беріп кетсек.

Әлқиссамызды әріден, сонау шетелдерді ара-

лап, қаншама асыл мұралары бізге өнеге болып,

кәрі тарихтан ойып өз орнын алған жаһанкез-сая-

хатшы тұлғалардан бастасақ.

Олардың ішінде 14 ғасырдың ақыры 15 ғасы-

рдың басында өмір сүрген Асан Қайғы Сәбитұлы-

ның сулы-нулы, шөбі шүйгін, құтты қоныс тауып,

«адамы жүзге келмей өлмейтін, қойы екі төлдей-

тін» елінің мамыражай еркін өмір сүруін аңсап,

бұл мұратын «Жерұйық» деп атап, алты атанға

жүк артып, алты жыл жайлы қоныс қарап, қазақ

жерін түгел шолып шығуы, әр қоныс, мекенге бай-

ыпты сын, баға беруі мемлекеттік іс, үлкен қайрат-

керліқ қана емес, қазақ жеріне жасалған ұлы са-

яхат та. Олай болса, Асан Қайғы бабамыз – дала

данагөйі, ірі мемлекет қайраткері, абыз және ұлы

саяхатшы да.

Осындай бабаларымыздың жолын жалғай біл-

ген тағы бір асылымыз жайлы тарих парақтарынан:

«13 ғасырдың соңғыширегінде Қашқарияда Марко

Поло, сосын 1903 жылы саяхатшы Геос қана алып,

үш жарым ғасыр бойы Қашқария жөнінде Еуропа

ғылымында елеулі мәлімет болмаған еді. Осы еу-

ропалықтарға жабық саналған Қашқарияның би-

леушісі Шоқаннан бір жыл бұрын Үндістан арқылы

барған немістің белгілі ғалымы, географы Адольф

Шлагинтвейттің басын кескен-ді. Өзін Әлімбай деп

атап, керуен басы Мұсабайдың туысымын деп,

Қашқарияға барған сапарында Шоқан Шыңғысұлы

Уәлиханов «Алты шаһардың яғни Қытайдың Нан-

Лу провинциясының шығыстағы алты қаласының

жайы» атты ғылыми зерттеу еңбек жазып, оның

материалдары көп ұзамай неміс, ағылшын тіліне

аударылды, Шоқан ержүрек саяхатшы атанды»

дегендей жайттарды кездестіріп оқығанда жүре-

гімізді мақтаныш кернейді.

Осынау керуеннің алтын шыңжырының

үзілер тұсының жалғаушысы болған тағы бір

алыбымыз жайлы кәрі тарих: «Өзінің саяхатқа

шығу үшін Мәскеуден Санкт-Петербургке 1908

жылы мамыр айында аттанғанын баяндап, сыр

толғаған Әліби Тоқжанұлы Жангелдин естелігін-

де былай деп жазады: «Аяғыма кигенім мықты

спорт башмағы, үстімде шолақ куртка, басымда

кавказдық киіз қалпақ, арқамда жол сөмкесі,

қалтамда 25 сом ақша және фотоаппаратым бол-

ды», – деп басталар ұзақ сапарының бастауын

еріксіз алға тартады. Әліби өзінің өмірбаяндық

естелігінде: «Персияның жеріне аяғым тиген-

де жүрегім лүпілдеп кетті. Өзімнің туған далам

осы таудың ар жағында тиіп тұрғандай көрінді.

Үй ішімді, жақын дос-жолдастарымды есіме ал-

дым», - деп жазып, өзінің Жапонияда – Нага-

сакиде, Токиода, Курутте, Нингатода болғанын

айтып, ойын былай қорытындылайды: «Шығыс

елдерінде болуым менің көзқарасымның қа-

лыптасуына өзінше әсер етті. Аяқ басқан сайын

жантүршігерлік алалық, қарамақайшылықтың

куәсі болдым. Мен бір жағынан кедейлердің қа-