Сапар Ысқақов – құрылыс инженері, Астана қаласында
«Арасан» сауықтыру орталығын салғаны үшін халықаралық
Алтын медальмен марапатталған. Қазақ ұлттық мәдениетінің
жанашыры, ұлттық мәдениетке қолдау көрсеткені үшін 2005 –
2006 жылдары қатарынан екі рет «Жыл адамы» атанды. «Ал-
тын Адам» құрметті атағының, «SONY BMG» компаниясы Алтын
дискісінің иегері. Жиһанкез-саяхатшы ретінде әлемнің 92 елін-
де болып, Қазақстанның 2005-2007 жылғы рекордтар кітабына
есімі жазылды. Ресейде биыл ашылған меценаттар аллеясында
орыстың аса әйгілі меценаттарымен иық тіресіп тұрған жалғыз
қазақ. Әл-Фараби және Сұлтан Бейбарыс қорының президенті.
– Сапар Ысқақұлы, қазақ ұлттық мәдениетінің жанашы-
ры болып небір игі істердің басы-қасында жүрсіз. Соның ішін-
де әл-Фараби және Сұлтан Бейбарыстың кесенесін және
мемориалдық кешенін қалпына келтіріп, жөндеу жайы әуелде
Парламентте сөз болып, экс-депутат Мұхтар Шаханов билік
қолдар болса, үлкен істі бастап, қостауға әзір адам бар екенін
айтқан еді. Ол адам Сіз едіңіз. Сонымен, әл-Фараби және
Сұлтан Бейбарыс қоры құрылды және қордың президенттігінің
тізгіні Сізге тиіп, үкімет тағы да сырғақсып қалып қойғандай
болса, бүгін осы үлкен істе қозғалыс бар ма?
– Біздің халықта «Ер кісі – бір күнде бір кісілік, бір күнде
мың кісілік» деген тамаша бір сөз бар. Сондай-ақ, мен қордың
президенті болып, мың кісілік жаупкершілікпен қоса құрметке
ие болдым дегім-ақ келеді. Бірақ бүгін жағдай мен ойлағандай
болмай тұр.
– Сонда бұл қордан қайыр болмай тұр ма?
– Қай істі де халықтың қолдайтынына да сенемін. Мен өзім де
қаржы көзін іздестіріп, бір жөнін табар да едім. Алайда мәселенің
мәнісі басқада. Ұлы бабаларымыз Сұлтан Бейбарыстың мешіті –
Каирде, әл-Фарабидің кесенесі – Дамаскіде. Былтыр күзде отба-
сымызбен Сирияға сапар шегіп қайтқанбыз. Мысыр елін биле-
ген Сұлтан Бейбарыс бабамыздың өзі салдырған мешіті күтімсіз
деуге келмейді. Соншалықты жөндеу жұмыстары қажет те емес.
Айтар болсақ, мәселе жөндеу жұмысына тіреліп те тұрған жоқ.
– Анықтап айтқанда...
– Сіз қалай ойлайсыз, Сұлтан Бейбарыс бабамыздың қазақ
екенін дәлелдеп, әлемді соған мойындаттық па? Міне, көрдіңіз
бе, үндемейсіз. Сол сапарымда мен көптеген адамдармен кез-
дестім, сөйлестім. Сонда арабтардың да, карачайлардың да,
шеркештердің де Бейбарыс бабымызды өз ұлтына тартып,
иемденгісі келетінін байқадым. Егерде, осы мәселені бүгін ор-
нына қоймасақ, ертең кеш болмасына кім кепіл? Әр заман-
да, әр кезде аузы күйіп жүрген қазақ емеспіз бе. Шынына кел-
генде, екінші Аристотель атанған әл-Фарабидің Отырардан
шыққанын өліп-талып, зорға дәлелдеген жоқпыз ба? Мәселенің
мәнісі басқада деп айтып отырғанымды енді түсінген болар-
сыз. Сол ұлы бабаларымыздың басына қойылған ескерткіштер
өте жұпыны екені де рас. Дегенмен ел көзіне түсерліктей етіп,
қайта қалпына келтіруге соншалықты қыруар қаражат та ке-
рек емес. Әуелде үкімет тиісті қаржы бөлініп, кесененің жоба-
сы дайындалып жатқанын айтқанда, сең орнынан қозғалатын
болды, мәселе мемлекеттік деңгейде шешілетін болды-ау деп
қуанғаным рас. Өкінішке орай тым ерте қуаныппын. Әзірге істеліп
жатқан ешетеңе жоқ. Өткен жылы бөлінген 70 миллион теңге ие-
герілген жоқ, биылғы бөлінген азын-аулақ қаржы тағы да солай
мұрты бұзылмай қалғалы отыр. Өзім бастаушы болған үлкен
істі билікке тәуелді етіп қоймай, кірісіп-ақ кеткім келіп, тәуекелге
бел байлағаныммен, ұтсам жақсы. Ұтпасам ше? Неге дейсіз
бе? Мәселен, мен өзімнің бабам Тілепке үкіметке жалтақтап,
қарайламай-ақ мазар тұрғызып, күмбез орнаттым. Ал, бұл жер-
де мәселе мемлекеттік деңгейде шешілуге тиіс. Оның мәнісін
әлгінде айттым ғой. Ұлтымыздың атын шығарып, әлемге паш ет-
кен бабаларымызға мемлекеттік деңгейде ел болып құрмет жа-
сауымыз қажет. Қазақ ұлты бар екенімізді танытуға тиіспіз. Сөйте
тұра бір келіп-кеткен әншіні басына көтеріп, жолына ақша ша-
шатын мықтыларымыз, шенеуніктеріміз сол бабаларымызға кел-
генде, намысын жоғалтып алатыны несі. Шынын айтқанда, әлі
күнге дейін үкіметаралық келісімге қол қойылмай отыр.
«Жігіттің жұртқа
жаққаны – көңілге шырақ жаққаны»
“Әль-Фараби және Султан Байбарыс” атындағы жәрдемшілік қордың
мушелері. Дамаск қ. 2006 ж.